وعين الفعل با لام الفعل دوم از يك جنس باشد ، مانند" زلزل وتململ" ومضاعف ثلاثى را" اصمّ" نيز ميگويند ، زيرا در صورت ادغام سفت اداء ميگردد ، ودر لغت چيز سخت وسفت را اصمّ گويند ، ومضاعف رباعى را" مطابق نيز ميگويند ، زيرا هردو حرفى از آن با هم تطابق دارد.

وبطور كلّىّ تكرار واز يك جنس بودن دو حرف در يك كلمه چند صورت دارد :

١ ـ اين دو صورت كه گفته شد ، وغير آن را در اصطلاح مضاعف نميگويند ، گرچه معنى لغوى مضاعفة وتضعيف در آن نيز صادق است.

٢ ـ كلمه ثلاثى كه فاء الفعل وعين الفعل آن از يك جنس باشد ، مانند : «ددن : بازى وددان : شمشير كند»

٣ ـ كلمه ثلاثى كه فاء الفعل ولام الفعل آن از يك جنس باشد ، مانند «درد ، يدرد ، دردا : ريختن دندان ، ادرد : مرد دندان ريخته ، درداء : زن دندان ريخته» واين دو گونه در كلام عرب بسيار اندك ، وبحثى از آن در كتاب صرف نيست ، زيرا عوارض غير سالم را ندارد ، واز قسم سالم محسوب است.

٤ ـ تكرار حرف در كلمه به حرف زيادة باشد ، مانند : «علّم وتصرّف» كه عين الفعل تكرار شده ، و «احمرّ واحمارّ واقشعرّ» كه لام الفعل تكرار شده ، واين تكرار ، مجرّد را مزيد فيه گردانيده ، واينها وامثال اينها گرچه از قسم سالم محسوب ميشوند ، ولى در سه باب اخير مانند مضاعف حكم ادغام جارى است ، چنانچه بيانش