وماضى مكسور العين از بعضى مصدرها مضارع آن مفتوح العين است مثل «علم ـ يعلم» واز بعضى مصدرها مضارع آن مكسور العين است مثل «حسب ـ يحسب» ومضارع مضموم العين ندارد.

وماضى مضموم العين مضارع آن فقط مضموم العين است مثل «شرف ـ يشرف»

وبر اين تفصيل كه گفته شد ماضى ومضارع ثلاثى مجرد شش گونه است ، يعنى از مصدرهاى ثلاثى مجرد كه فعل ساخته وريخته شود ماضى ومضارعش با هم يكى از آن شش صورت است ، وهريك از آنها را در اصطلاح باب گويند ، وباب در لغت به معنى در است ، ودر اصطلاح هريك از آن شش صورت را «باب» گويند ، زيرا هر مصدر وماده اى از ثلاثى مجرد در يكى از آنها وارد ميشود ، وخارج از آنها نيست ، وصورت هفتم ندارد ، پس ميگوئيم :

(ثلاثى مجرّد را شش باب است)

(١ ـ باب فعل يفعل)

در اين باب وبابهاى ديگر مثالهائى از مفرد ماضى ومضارع وامر ميآوريم ، پس از آن مصدرش را گرچه متعدّد باشد ذكر ميكنيم ، وبراى تمرين صيغه هاى ديگر را خودتان يادآور شويد.

مثال : ضرب ، يضرب ، اضرب ، ضربا وضربة : زدن"

" ختم ، يختم ، اختم ، ختما وختاما : پايان دادن" ورجع ، يرجع ، ارجع ، رجوعا ومرجعة ومرجعا ورجعى : بازگشتن".

«صبر ، يصبر ، اصبر ، صبرا : شكيبائى كردن»