٣ ـ مفردى كه معنايش جمع است ، وآن را در اصطلاح اسم جمع گويند ، مانند" قوم : گروه ، معشر : جماعت ، جيش : لشگر ، رهط : دسته" در اينها گوئى : " قومىّ ، معشرىّ ، جيشىّ ، رهطىّ".

(شذوذات نسبت)

قاعدة در آن اسماء چنان است كه گفته شد ، ودر غير آنها تغييرى در كلمة داده نميشود ، وفقط ياء نسبت به اسم ملحق ميگردد ، مانند «نجفىّ ، طهرانىّ ، اسدىّ ، علمىّ ، كتابىّ ، محمّدىّ ، قمرىّ ، شمسىّ».

لكن در كلماتى برخلاف قاعدة آمده ، وآنها عبارت است از :

«انافىّ» در نسبت به انف ، ولى در صورتى كه بزرگ باشد.

«اموىّ» در نسبت به اميّة ، وگويا در نسبت اصلش رعايت شده ، زيرا تصغير امة است ، و «اموىّ» نيز گفته ميشود.

«بهرانىّ» در نسبت بهراء : قبيله ايست.

«بدوىّ» در نسبت بادية : بيابان.

«تيملىّ» در نسبت تيم اللّات : قبيله ايست.

«جمّانىّ» در نسبت جمّة : ميان سر در صورتى كه بزرگ باشد

«جذمىّ» در نسبت جذيمة : قبيله ايست ، و «جذمىّ» نيز گفته ميشود.

«جلولىّ» در نسبت جلولاء : دهى ميان بغداد وخانقين.

«حرورىّ» در نسبت حروراء : دهى است نزديك كوفة كه خوارج

٤١٠