(١)

(باب افعال)

ماضى اين باب بر وزن «افعل» ميباشد ، هرماضى ثلاثى مجرد كه به اين باب آورده شود همزه مفتوحى در اولش زياد ميشود وفاء الفعل ساكن ، وعين الفعل مفتوح ميگردد ، اگر مفتوح نباشد ، «افعل» ميشود ، همزه مفتوح علامت باب افعال ، وسه حرف ديگر فاء الفعل وعين الفعل ولام الفعل است وهمان گونه كه در ثلاثى مجرد دانسته شد علامات به آن ملحق ميشود ، وچهارده صيغه تشكيل ميگردد.

مضارع اين باب بر وزن «يفعل» ميباشد ، حرف مضارع بر سر ماضى آورده ميشود ، وعين الفعل را مكسور ميكنند «يأفعل» ميگردد ، همزه را براى تخفيف كلمه حذف نمودند «يفعل» شد ، ياء حرف مضارع ، وسه حرف ديگر فاء الفعل وعين الفعل ولام الفعل است ، وعلامات چهارده صيغه همان است كه در مضارع ثلاثى مجرد دانسته شد.

چهارده صيغه امر مانند ثلاثى مجرد تابع چهارده صيغه مضارع است ، ولى صيغه امر حاضر از اصل مضارع يعنى از «تافعل» گرفته ميشود ، پس تاء كه حرف مضارع است حذف ، ولام الفعل را ساكن ميكنند «افعل» ميشود ، ودر اينجا نيازى به آوردن همزه به جاى حرف مضارع نيست ، چنانچه در ثلاثى مجرد آوردند ، زيرا همزه باب افعال كفايت ميكند ، وبراى همين جهت صيغه امر حاضر از اصل