قتيبه شاگرد فضل بن شاذان بوده است وآن عبارت اين است ( ص ١٢٥ چاپ نجف به سال ١٣٥٦ هجرى قمرى ) :

« وكتاب جمع فيه مسائل متفرّقة لأبى ثور والشّافعىّ والاصفهانىّ وغيرهم ؛ سمّاه تلميذه عليّ بن محمّد بن قتيبة كتاب الدّيباج »

يعنى

از جمله كتب ومصنّفات فضل بن شاذان كتابيست كه در آن گردآورده است مسأله هاى پراكنده ومطالب گوناگونى را كه أبو ثور وشافعى واصفهانى وغير ايشان داشته اند ، اين كتاب را عليّ بن محمّد بن قتيبه كه شاگرد فضل بوده به نام « الدّيباج » ناميده است.

بعد از تأمّل در اين عبارت دو أمر احتمال مذكور را تقويت نموده وبقبول نزديكتر مى كند.

١ ـ وصفى كه براى كتاب مذكور ياد شده به اينكه « آن كتاب جامع مسائل متفرّقه وحاوى مطالب متعدّده متنوّعه است كه ابو ثور وشافعى واصفهانى وغير ايشان داشته اند » كاملا با كتاب إيضاح منطبق است.

٢ ـ توافقى كه در تعداد حروف بين دو كلمه « الايضاح » و « الدّيباج » موجود است وهمچنين نوعى تشابه كه تا حدّى ميان آن دو كلمه در خطّ وكتابت بنظر مى رسد احتمال تصحيف وتحريف را بين آن دو در كتب بذهن نزديكتر مى كند پس استبعادى ندارد بلكه قويّا محتمل است كه كلمه « الدّيباج » مذكور در نسخ رجال طوسى مصحّف ومحرّف كلمه « الايضاح » باشد كه عليّ بن محمّد بن قتيبه آن را براى كتاب استاد خود نام اختيار نموده ومجموعه مسائل نامبرده را كه استادش جمع آورى كرده وبتحقيق وردّ وقبول آنها پرداخته است به نام « الايضاح » ناميده است ، وبا توجّه به اينكه اختيار نام « الايضاح » براى كتاب موصوف بوصف مذكور در عبارت شيخ الطّائفة (ره) مناسبتر از نام « الدّيباج » مى باشد كه معرّب « ديبا » ويا « ديباى » فارسى است زيرا