«الرد على ابى الحسين البصرى» و «تتمة الملخص» را برشمرد كه به ترتيب درباره مذهب، و اصول فقه، و فقه، ورد بر ابو الحسين بصرى در نقض كتاب «الشافى» سيد مرتضى، و تكميل كتاب «الملخص» سيد مرتضى، نوشته شده است (١)

٣ - قاضى «عبد العزيز بن نحرير بن عبد العزيز (٢)  بن البراج الطرابلسى» در گذشته به ٤٨١ ه‍، زاده و بزرگ شده در مصر. وى وجهى از وجوه، و از فقهاء اماميه، و مدت بيست سال متصدى قضاء در طرابلس بوده است.

در اصول و فروع كتابهائى دارد كه از آن جمله بايد كتاب «المهذب» و «شرح جمل العلم و العمل» - كه اصل آن از سيد مرتضى است - و «الجواهر» و «المعالم» و «المنهاج» و «الكامل» و «المقرب» را برشمرد (٣) .

٤ - «نظام الدين ابو الحسن (و يا ابو عبد اللّه) سليمان بن الحسن (و يا الحسين) الصهرشتى الديلمى» فقيه فاضل ديندار، در مجلس درس سيد مرتضى مى‌نشست و از بزرگان شاگردان او بود.

او را اقوالى است كه گاه در كتب فقه بنام او نقل ميشود.

و نيز داراى تأليفاتى است كه از آن جمله است: «شرح ما لا يسع جهله» (٤)  و «تنبيه الفقيه» و «النصير فى نقض كلام صاحب التفسير» يعنى «قاضى ابو يوسف قزوينى» و «الانفرادات بالفتوى» و «عمدة الولى» و كتب ديگر (٥) .

٥ - ابو الفتح «محمد بن على الكراجكى» در گذشته به سال ٤٤٩، يافعى گويد: رأس شيعه، و صاحب تصانيف، نحوى، لغوى، منجم، طبيب، متكلم، و از بزرگان اصحاب مرتضى بوده، اغلب ايام عمر را در گردش بسر ميبرده، ولى قسمت مهم در قاهره اقامت داشته است (٦) .

او داراى تأليفاتى است كه از جمله: «التعجب من اغلاط العامة فى مسألة الامامة» (٧)  و «كتاب النوادر» و «كنز الفوائد» و «الاستظهار فى النص على الائمة الاطهار» و «معونة الفارض فى

__________________

(١) روضات الجنات ص ٢٠٠ و ادب المرتضى نقل از رياض العلماء مخطوط ص ٤٤٧-٤٤٨ و كتب ديگر.

(٢) موافق روضات ص ٣٥١ ولى در ادب المرتضى «ابن نحرير بن عبد العزيز» را ندارد.

(٣) روضات الجنات ص ٣٥١ و معالم العلماء ص ٧١ ط نجف و كتب ديگر (ادب المرتضى ص ١١٩).

(٤) روضات الجنات نقل از معالم العلماء ص ٣٠٣، ولى در ادب المرتضى ص ١١٩ «شرح ما لا يسع تنبيه الفقيه عليه» ضبط شده است، (؟).

(٥) روضات الجنات ص ٣٠٣ و معالم العلماء ص ٤٩ ط نجف و كتب ديگر (ادب المرتضى ص ١١٩).

(٦) تاريخ يافعى حوادث ٣٩٩، روضات الجنات ص ٥٥٢ و كتب ديگر.

(٧) اين نام به اين صورت از كتاب «ريحانة الادب» ج ٣ ص ٣٥٢ گرفته شده است، ولى در كتاب ادب المرتضى ص ١١٩ «التعجب من الامامة فى اغلاط العامه» ضبط شده است.