كتاب حاضر

سبك اين تأليف در اصل جمع آورى اصطلاحات كلامى وشرح مختصر آن در نزد ارباب اين فن سابقه طولانى دارد.

سيد مرتضى متوفّى ٤٣٦ ه‍ رساله اى بنام «الحدود والحقائق» دارد كه حاوى شرح يكصد وسى اصطلاح كلامى مى باشد (٣٤).

شيخ طوسى متوفى ٤٦٠ ه‍ نيز در اين باره دو رساله بنامهاى «شرح العبارات المصطلحة» و«المقدّمة في المدخل إلى علم الكلام» دارد كه در مجموع اين دو رساله حدود دويست وپنجاه وسه اصطلاح كلامى شرح داده شده است (٣٥).

نيز رساله ديگرى به نام «الحدود والحقائق» تأليف بريدى أبي متوفى ٥٨٥ ه‍ ، تأليف يافته است كه جامع حدود دويست تعريف از مصطلحات كلامى است (٣٦).

كتابهاى ديگر كلامى نيز بخشى از اصطلاحات كلامى را به صورت پراكنده يا در قالب عنوان «الأسماء والأحكام» ويا در باب خاصى ديگر شرح داده اند.

از آنجا كه اين موضوع به صورت جامع وكاملى در هيچ يك از منابع كلامى گذشته يافت نمى شد ، بنياد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى در آغاز تأسيس گروه كلام وفلسفه طرح گردآورى وشرح وتعاريف مصطلحات كلامى را از منابع آن ، كه بر بيش از يكصد منبع بالغ مى شود ، تصويب كرد وبر عهده اعضاء اين گروه : آقايان حجج اسلام : على اصغر شكوهي ، غلامعلى يعقوبى ، محمّد قائمى ، محمّد حاجى آبادى ، محمّد مهدوى فر ، محمّد زارعى أمين ، عين الله يد اللهى ، با نظارت استادان فن ، آقايان دكتر مهدى محقّق واستاد حسين درگاهى نهاد ، واين گروه طى چهار سال قريب به ده هزار برگه از يكصد عنوان كتاب درباره يكهزار وچهارصد وسى اصطلاح كلامى تهيه كرد.

همين جا لازم مى داند از طرح ونظارت آغازين جناب آقاى دكتر محقّق وبازنگرى استاد گرانقدر جناب آقاى رضا استادى ودر نهايت إشراف ونظارت جناب آقاى استاد درگاهى سپاسگزارى شود.

تذكرات :

١ ـ گردآورندگان اين تأليف ، گرچه ادعا ندارند كه توانسته اند همه اصطلاحات