كرده باشند. مرحوم مامقانى در تنقيح المقال كه باين تناقض برخورده گويد شهيد نسبت أو را بويهى نوشته زيرا كه وى از آل بويه بوده است ممكنست اينكه أو را از فرزندان بابويه دانسته اند اشتباه باشد يا اينكه مراد شهيد از بويهى نسبت ببابويه باشد زيرا كه بابويه مركب از دو كلمهء باب وويه است وحذف جزء اول در نسب جايز ومتعارفست. اين تحقيق مرحوم مامقانى شگفت مى نمايد وگمان ندارم هرگز «بابويه» را تخفيف داده و «بويه» گفته باشند زيرا كه «بابويه» و «بويه» دو نام جداگانه است كه هر دو در ايران معمول بوده وبابويه حتما از باب بمعنى پدر مشتق شده وبويه تاجايى كه ما خبر داريم ناميست كه تنها در ميان ديلميان رايج بوده ونياى خاندان آل بويه كه مردى ديلمى بوده است اين نام را داشته ودر كتابهاى قديم «بوى» هم نوشته اند. چنان مى نمايد كه درست ترين توجيه اين باشد كه در اصل نسخه أي كه شهيد ذكر مشايخ خود را كرده نسبت وى «بابويهى» بوده ودر كتابت ونسخه بردارى تحريف كرده و «بويهى» نوشته اند. در هر صورت قطب الدين رازى از بزرگان دانشمندان زمان خود بوده وچندين كتاب معتبر بسيار معروف ازو مانده است از آن جمله همان حواشى بر قواعد الاحكام علامه وكتاب المحاكمات ورسالة في تحقيق الكليات وشرح مطالع وشرح شمسيه.

بابويه در نامهاى ايراني پيش از اسلام در دورهء ساسانيان نيز معمول بوده است (١) وحتى درنامهاى جغرافيايى والبته بتبعيت از نامهاى اشخاص بكار رفته واز آن جمله محلى بوده است در قم (٢) واينك در ناحيهء جيرفت در كرمان دو روستا نزديك يك ديگر هست كه يكى را «باغ بابويه عليا» وديگرى را «باغ بابويهء سفلى» گويند (٣).

نامها مختوم به «اويه» چه در دورهء پيش از اسلام وچه در دورهاى اسلامي در تسميهء اشخاص واماكن بسيار معمول بوده ومن مشغول تهيهء رسالهء خاصى درين زمينه هستم ودر آن رساله تاكنون ٤٨٣ نام شخص يا مكان را گرد آورده ام. در دورهء پيش از اسلام البته اين نامها از الفاظ فارسي ساخته شده مانند «شيرويه» و «ماهويه» ودر دورهء اسلامي از اعلام تازى هم كلماتي ساخته اند مانند حمدويه وزيدويه وفضلويه وحتى از نامهاى درازتر سه يا چهار حرف را گرفته واز آن نامى بدين سياق ساخته اند مانند حمويه از احمد ومحويه از محمد وشعبويه از شعيب وحيويه از يحيى وزكرويه از زكريا وعلويه از على وحسنويه از حسن وگاهى هم كاف تصغير فارسي را بر نام تازى افزوده واز آن ساخته اند مانند حسنكويه از حسنك وحسكويه از همان كلمه وعلكويه از عليك وعلى وعبدكويه از عبدك ونظاير آن.

برخى ازين نامها كه تازيان بسيار بآن مأنوس شده اند مانند مسكويه وبويه وبابويه وسيبويه ونفطويه ودرستويه وكاكويه وخالويه وقولويه وماجيلويه جزء آخر آنرا كه الحاقيست بفتح واو وسكون ياء وهاى اشباع شدهء جلى تلفظ كرده اند چنانكه اينك «ابن بابويه» را

__________________

(١)justi _ Iranisches Na menbuch P ٥٥.

(٢) تاريخ قم چاپ طهران ص ٥٤.

(٣) اسامى دهات كشور ـ ص ٣٨٣