آن گاه دعا را تا قوله : أي جميل ، ذكر كرده ، آن گاه گفته :

پس معلوم شد كه عبارت سابقه ، مأخوذ از اين عبارت لاحقه است وعبارت صاحب منهاج ترجمه عبارت ابن طاووس در اقبال است ، ليكن نسخه اقبال كه در پيش صاحب منهاج بوده مغلوط بوده وعبارت «ما تقدر عليه» را «ما تقدّم ، يا تقدّم عليه» خوانده وطبق آن ترجمه نموده. ودليل بر اين ، عبارت سيد در اقبال (در ص ٢٩٩ از چاپ حاج شيخ فضل الله (١)) است ؛ چه سيد در آن جا در ضمن اعمال بعد از نماز عيد فطر بعد از نقل دعاى ندبه گفته :

عبارت در نسخ معتمده خطبه از اقبال «ما تقدّم عليه» به نظر مى رسد مانند همين كتاب چاپى ، ليكن در بحار (جلد ١٨) در ص ٨٧٢ عبارت مذكوره را نقل كرده ودر آن جا «ما تقدر عليه» است وآن درست است چنان كه بر اهل فضل پوشيده نيست ؛ زيرا مقصود اين است كه : «هر چه مى توانى از دعا بخوان» نظير عبارت «ما تشاء» كه مرسوم است مى نويسند يعنى : هر چه دلت مى خواهد وهر چه مى توانى.

فائدة شريفة [غلط دانستن عبارت «عرجت بروحه»]

كه از عالم جليل آقا ميرزا مهدى اصفهانى موقع تشرف به محضرش در ٢٩ / ١١ / ٢٣ در طهران كه براى معالجه آمده بودند استفاده كرديم وآن اين كه حاج شيخ عبّاس «وعرجت بروحه» را در هدية الزائرين غلط دانسته به قرينه «تسخير براق» ، واين را دليل تصحيف قرار داده.

__________________

١. إقبال الأعمال ، ج ١ ، ص ٥١٣ چاپ مكتب الإعلام الاسلامي.

٢. الإقبال ، ج ١ ، ص ٥١٤.