فائدة نفيسة [دعاى ندبه در تأليفات ابن طاووس]

بدان كه ابن طاووس قدس‌سره دعاى ندبه را در دو كتاب نقل نموده است : اوّل در مصباح الزّائر (١).

ومجلسى در مزار بحار (٢) ، ودر تحفة الزّائر از آن كتاب نقل نموده ودر آخر اين مورد گفته : «ثمّ صلّ صلاة الزيارة ، وقد تقدم وصفها».

ودوم در اقبال. (٣) در اعمال عيد فطر (ونام اصلى اين جزء ـ يعنى اعمال رمضان ـ مضمار السباق است) كه بعد از صلاة عيد دو دعا ايراد كرده اين دعاست ودر اين جا بعد از دعا امر به قرائت دعاى ديگر كرده [و] ، از نماز ساكت است وتوجه او به ساير جزئيات ، آبى از اين است كه به وضوح وجود صلاة بعد از هر زيارتى محمول شود ، بنابرآن كه دعاى مزبور نيز در حكم زيارت باشد.

پس اين دو نقل به حسب ظاهر متعارضين به نظر مى آيد ومطلق ومقيد نيستند تا مطلق با مقيد تقييد شود ؛ چه هر يك از جهتى مطلق واز جهتى مقيد نيستند.

آنچه در جمع اين دو نقل به نظر مى رسد اين است كه چون در عيد فطر دعاى مزبور بعد از نماز عيد بوده است لذا بعد از دعا ديگر نماز لازم نيست ، به عبارت ديگر نماز عيد قبلى مغنى از نماز زيارت بعدى است.

بنابراين ، در روز عيد اضحى نيز كه در بابش گفته : «ومن أدعية هذا اليوم بعد الصلاة دعاء الندبة قدّمناه في عيد الفطر (نقل به معنى شد)» نيز نبايد نماز بخواند ؛ چنان كه صريح اين عبارت است كه در حكم نقل دعا بعين سابق است. وبلكه نظر به تنقيح مناط اگر بعد از نماز جمعه دعا را نخواند نيز نبايد نماز بخواند ، به خلاف اين كه دعا را در غير صورت بعد از اين نمازها بخواند ؛ چه در اين صورت ها بايد نماز بخواند ، (امّا اين حكم در نمازهاى يوميّه ديگر نيز جارى است يا نه؟ مورد تأمّل وتدقيق است).

ومجلسى در ١٨ بحار ودر زاد المعاد ، بنا [را] بر نقل از اقبال گذاشته ودر هر دو كتاب ذكر سند نموده. همين طور در زوائد الفوائد نظير نسخه اقبال نقل نموده است واز نماز نامى نبرده است.

__________________

١. مصباح الزائر ، ص ٢٣٠ ـ ٢٣٤.

٢. بحار الأنوار ، ج ٩٩ ، ص ١١٠.

٣. إقبال الأعمال ، ج ٢ ، ص ٢٣٣.