(١١) باب در عرض كوكب

چون خواهيم كه عرض كوكب بدانيم نخست كوكب را بر دايره نصف النهار نهيم وببينيم كه بر چند درجه افتاده است از دايره نصف النهار وآنجاى كه نشان كنيم از دايره فلك البروج تا آنجا خداست كه آن قدر عرض كوكب باشد.

(١٢) باب در بعد كوكب

چون خواهيم كه بعد كوكب بدانيم نخست كوكب را بر دايره نصف النهار آورديم وبر دايره نصف النهار نشان كنيم وبس نگاه كنيم تا از دايره معدل النهار تا آنجايى كه كوكب باشد چند درجه باشد آن قدر بعد كوكب باشد.

(١٣) باب در سعت مشرق آفتاب

چون خواهيم كه سعت مشرق آفتاب بدانيم نخست آن درج كه آفتاب در وى باشد بر دايره افق نهيم ودر آن عرض كه باشيم وبر دايره افق نشان كنيم آنجا كه مطلع آن درج باشد واز آنجاى كه به اوّل حمل تا اوّل ميزان بشماريم از دايره افق چندان درج كه يافته باشيم سعت مشرق آن درج باشد.

(١٤) باب در معرفت سعت مشرق

كوكب چون خواهيم كه سعت مشرق كوكب بدانيم نخست كره را بر عرض آن شهر كه خواهيم ببايد بست وبعد از آن كوكب را بر افق مشرق آورد تا در كدام درجه افتاده باشد از دايره افق وآنجاى كه نشان كنيم واز آنجاى كه با مطلع اوّل حمد ميزان ببينيم كه چند است آن قدر كه يابيم سعت مشرق كوكب باشد در آن عرض.

(١٥) باب در تعديل النهار آفتاب

چون خواهيم كه تعديل النهار بدانيم نخست آن درج كه خواهيم بر دايره افق نهيم ونگاه كنيم تا از دايره معدل النهار كدام درجه است بر دايره افق باشد ونشان كند وبعد از آن بر دايره نصف النهار آورد ونگاه كند كه چند درجه از دايره معدل النهار دايره نصف النهار آمده است ونشان كند وكم از پيش برود آنچه بماند تعديل النهار آن برج باشد.